Jeśli chcesz żyć zdrowo, to w Twoim organizmie powinno być odpowiednio dużo tego pierwiastka. Czym cechuje się sód? Jakie są objawy niedoboru i nadmiaru? Czy w zestawach pudełkowych jest uwzględniany ten składnik?
Spis treści:
Co to jest sód?
Sód to podstawowy kation płynu zewnątrzkomórkowego. Jego symbol chemiczny to Na. Ten pierwiastek występuje m.in. w szkielecie i płynach wewnątrzkomórkowych.
Ludzki organizm nie ma możliwości samodzielnego wytwarzania sodu. W związku z tym musimy o to zadbać na własną rękę. Aby dostarczyć do organizmu tyle sodu, ile jest wskazane. Należy pomyśleć – w pierwszej kolejności – o odpowiedniej diecie, a potem o suplementacji.
Sód jest usuwany z organizmu przez nerki (wraz z moczem). W niewielkich ilościach również z potem i kałem.
Jeśli chodzi o zaburzenia stężenia sodu w organizmie, to mogą one mieć charakter bezwzględny (bezpośredni niedobór/nadmiar tego pierwiastka) lub względny (jest to związane z niewłaściwą ilością wody).
W czym występuje sód?
Najważniejszym źródłem tego pierwiastka jest oczywiście sól kuchenna. Zazwyczaj sód jest dostarczany do organizmu na kilka sposobów. M.in. wraz z przygotowywanymi posiłkami (w swoim domu/mieszkaniu). Soli kuchennej nie brakuje także w produktach przetworzonych, które można kupić w sklepach. Chodzi o wędliny, czy sery itp.
Sód znajduje się także naturalnie w wielu innych produktach (chociaż w stosunkowo małych ilościach). Są to:
- mięsa (wołowina, wieprzowina)
- wędzone mięso
- sery
- konserwy
- zielone oliwki
- chleb żytni
- przekąski (chipsy ziemniaczane, solone orzeszki, słone paluszki)
- kiszona kapusta
- ogórki
Należy dodać, że dużo osób przesadza ze spożyciem soli. Np. dodają ją w sporych ilościach do przyrządzanych posiłków. Poza tym chętnie kupują słone produkty w sklepach. A Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nakazuje, aby spożywać maksymalnie 5 g soli na dzień.
Skutki i objawy niedoboru sodu – jak rozpoznać?
Kiedy występuje hiponatremia? Na niedobory sodu są narażone m.in. osoby, które mają kłopoty z nerkami, czy stosują leki moczopędne. Wtedy dochodzi do nadmiernej utraty tego pierwiastka przez nerki.
Jakie są inne powody hiponatremii?
- niewłaściwa dieta (uboga w ten pierwiastek)
- kłopoty ze strony układu pokarmowego (biegunki, wymioty)
- nadmierne pocenie się
- przetoki
- oparzenia
- niedobór hormonów kory nadnerczy
Jakie są skutki niedoboru sodu w ludzkim organizmie?
- zatrzymanie oddechu i akcji serca
- drgawki
- śpiączka
- skurcze mięśni
- zaburzenia równowagi, orientacji i świadomości
- osłabienie (w tym m.in. nadmierna senność)
- kłopoty z koncentracją
- problemy z funkcjami poznawczymi
- nudności
- wymioty
- bóle głowy
- utrata apetytu
Jeśli stężenie sodu w surowicy krwi będzie niskie, to może to skutkować spadkiem ciśnienia i odwodnieniem.
Skutki i objawy nadmiaru sodu – jak rozpoznać?
Zbyt duża dawka sodu w organizmie to inaczej hipernatremia. Jakie mogą być tego przyczyny? Przede wszystkim to: nieodpowiednia dieta (chodzi m.in. o nadmierne solenie potraw, stosowanie wysokoprzetworzonej żywności), niewłaściwa suplementacja, czy zmniejszone wydalanie sodu (dzieje się tak przy zaburzeniach hormonalnych lub chorobach nerek).
Jakie są objawy? Symptomy można podzielić na 2 grupy. Łagodne i umiarkowane objawy to:
- mniejszy apetyt niż zazwyczaj
- bóle głowy
- duże pragnienie
- apatia
- drażliwość
- nudności
- wymioty
- zaburzenia nastroju
- problemy z orientacją
Jakie są ciężkie objawy?
- niewydolność oddechowa
- wzmożone napięcie mięśniowe
- zaburzenia świadomości
- drgawki
- nadmierne pobudzenie psychoruchowe
- nienaturalna senność
Jeżeli nadmiar sodu w organizmie jest związany z nieodpowiednią podażą wody, to mogą pojawić się jeszcze inne objawy:
- zmniejszenie wilgotności błon śluzowych
- tachykardia
- skąpomocz
- suchość skóry (dodatkowo jest ona mniej elastyczna)
- niskie ciśnienie krwi
Na co pomaga sód?
Sód nie bez przyczyny jest określany jako pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania.
Do jego głównych zadań należy m.in. poprawa pracy mięśni (np. poprzez kontrolę ich skurczów), czy wspieranie działania układu nerwowego. Sód uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych.
Za co jeszcze odpowiada ten pierwiastek? Bierze on udział w transporcie składników odżywczych do komórek organizmu. Sód reguluje też ilość i rozkład wody w organizmie.
Jego zadaniem jest kontrola objętości płynów pozakomórkowych. Warto wspomnieć również o utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej.
Sód uczestniczy w procesie transportu glukozy i aminokwasów. Do jego zadań należy także aktywowanie amylazy ślinowej, czyli enzymu trawiennego znajdującego się w ślinie.
Dzienne zapotrzebowanie na sód
Eksperci zaznaczają, że zależy to przede wszystkim od wieku, aktywności fizycznej i temperatury otoczenia. Jednocześnie zaznaczają, że dzienne zapotrzebowanie na sód nie różni się zbytnio w przypadku dzieci, młodzieży i dorosłych.
Jakie są zalecenia? Jeśli chodzi o osobę dorosłą, przebywającą w umiarkowanym klimacie (zakładając aktywność fizyczną, która nie wywołuje pocenia się), to należy spożywać około kilkaset mg sodu dziennie.
Im większa aktywność fizyczna i temperatura, tym dobowe zapotrzebowanie na sód wzrasta. Przyjmuje się, że osoby dorosły powinny dostarczać do organizmu około 1500 mg tego pierwiastka na dzień.
Co ciekawe, zapotrzebowanie na sód nie zwiększa się w przypadku kobiet w ciąży i karmiących matek.
Czy warto suplementować sód?
Zazwyczaj nie ma takiej konieczności. Jeśli będziesz się na co dzień odpowiednio odżywiać, to w Twoim organizmie nie powinno zabraknąć tego pierwiastka. Większe zapotrzebowanie na sód występuje w przypadku osób, które mają rozmaite kłopoty zdrowotne (np. częste biegunki, wymioty), czy bardzo intensywnie trenują. O suplementacji można też pomyśleć w trakcie dużych upałów.
Pamiętaj, aby odbywało się to pod kontrolą lekarza. Warto zatem umówić się na wizytę i wykonać odpowiednie badania. Aby dowiedzieć się, czy suplementacja jest wskazana (i ewentualnie w jakich dawkach).
Czy diety pudełkowe zawierają odpowiednio dużo sodu?
Tak, ale nie tylko chodzi o ten pierwiastek. Odpowiednia dieta pudełkowa musi być właściwie zbilansowana i pełnowartościowa. Czyli dietetycy, w czasie układania zestawów, uwzględniają sód, ale także wszystkie inne kluczowe witaminy oraz składniki mineralne.
Rozpiska to jedno. Potem wszystko musi być fachowo przygotowane. W Zdrowym Cateringu odpowiadają za to profesjonalni kucharze. Eksperci korzystają ze swojej wielkiej wiedzy. Dodatkowo mają do dyspozycji nowocześnie wyposażone stanowiska pracy i przede wszystkim wysokiej jakości żywność. To przekłada się na to, że diety pudełkowe są zdrowe, smaczne i bardzo urozmaicone.
Co nie powinno znaleźć się w cateringach dietetycznych?
Uważamy na to, z czego przygotowujemy posiłki. Stosujemy tylko najwyższej jakości produkty, które dostarczają do organizmu odpowiednich witamin i minerałów. Chodzi właśnie np. o sód.
Dbamy o to, aby w zestawach pudełkowych nie było zbyt dużo tego pierwiastka (przestrzegamy norm). Dlatego nie stosujemy np. wysokoprzetworzonej żywności (zawiera ona sporo soli), która jest dodatkowo bardzo niezdrowa!
Sód: Podsumowanie
Sód to podstawowy kation płynu zewnątrzkomórkowego. Jest usuwany z organizmu przede wszystkim przez nerki (wraz z moczem), a w mniejszych ilościach z kałem i potem.
Ten pierwiastek m.in.: przyczynia się do poprawy pracy mięśni, wspiera działania układu nerwowego, bierze udział w transporcie składników odżywczych do komórek i reguluje ilość oraz rozkład wody w organizmie.
Najważniejsze źródło sodu? To sól kuchenna. Poza tym sód znajduje się (w małych ilościach) w: mięsie (wołowinie, wieprzowinie), serach, konserwach i zielonych oliwkach. Warto dodać, że Światowa Organizacja Zdrowia nakazuje, aby dzienne spożycie soli nie przekraczało 5g na dobę.
Na niedobory sodu cierpią osoby, które mają np. kłopoty z nerkami, układem pokarmowym, nadmiernie pocące się, czy stosujące niewłaściwą dietę. Najpoważniejsze objawy to: zatrzymanie oddechu i akcji serca, drgawki, śpiączka i skurcze mięśni.
Nadmiar sodu jest pochodną: nieodpowiedniej diety/suplementacji, czy zmniejszonego wydalania tego pierwiastka (dzieje się tak w przypadku chorób nerek). Jakie są objawy? To np.: mniejszy apetyt, bóle głowy, apatia, duże pragnienie, czy problemy z orientacją. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do niewydolności oddechowej.
Zapotrzebowanie na sód – w przypadku dorosłych – wynosi 1500 mg na dobę. Jest ono zbliżone także pod kątem dzieci i młodzieży.
O suplementacji warto pomyśleć w przypadku pewnych kłopotów zdrowotnych (np. częste biegunki, czy problemy z nerkami). Pamiętaj, aby skonsultować się w tej sprawie z fachowcem.
W Zdrowym Cateringu kupisz odpowiedniej jakości zestawy pudełkowe. Są one właściwie zbilansowane, czyli zawierają m.in. sód (w stosownych ilościach). Nie stosujemy zaś wysokoprzetworzonej żywności. Naszym celem jest to, aby cateringi dietetyczne były zdrowe i pyszne!
