Zaburzenia endokrynologiczne związane z nieprawidłową produkcją hormonów tarczycy stają się coraz powszechniejsze. Jednym z częściej diagnozowanych jest choroba Hashimoto, w której niewłaściwie funkcjonujący układ immunologiczny wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko komórkom gruczołu tarczowego. Leczenie tego schorzenia jest bardzo ważne, ponieważ zbagatelizowane może prowadzić do niedoczynności tarczycy, a nawet do trwałego uszkodzenia organu. Jakie produkty powinny włączyć do jadłospisu osoby z Hashimoto? Czy istnieje dieta łagodząca stan zapalny w tarczycy i wspierająca prawidłowe funkcjonowanie tego narządu? Sprawdziliśmy!
Polecamy: Zalecane produkty na diecie!
Spis treści:
Choroba Hashimoto – czym jest przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, jakie są przyczyny jego powstawania i jakie objawy daje to schorzenie?
Choroba Hashimoto po raz pierwszy została scharakteryzowana przez japońskiego chirurga Hakaru Hashimoto na początku XX wieku. To właśnie on wprowadził pojęcie wola limfocytarnego, a także opisał mechanizm powstawania tego zaburzenia o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że układ odpornościowy atakuje komórki tarczycy, gdyż traktuje je jako ciało obce. W rezultacie dochodzi do osłabienia produkcji lewotyroksyny oraz trójjodotyroniny. Na podstawie badań wywnioskowano, że zachorowalność na Hashimoto jest zależna głównie od uwarunkowań genetycznych, ale duże znaczenie w rozwoju tego zaburzenia mają także czynniki środowiskowe takie jak niedobór selenu, nadmierna podaż jodu, infekcje oraz przyjmowanie niektórych leków (np. antyarytmicznych).
Najczęstsze objawy, jakie zgłaszają pacjenci z chorobą Hashimoto to:
- przewlekłe zmęczenie,
- osłabienie kondycji,
- nadmierne wypadanie włosów,
- bladość skóry,
- ciągłe uczucie chłodu,
- obniżenie nastroju,
- stany depresyjne.
W przebiegu choroby Hashimoto dochodzi do stopniowego zniszczenia gruczołu tarczowego. Zaburzenie to dotyczy znacznie częściej kobiet niż mężczyzn i jest jednocześnie najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy. Chociaż schorzenie to jest nieuleczalne, odpowiednio zbilansowana dieta może wspomóc prawidłowe funkcjonowanie tarczycy i przyczynić się do zmniejszenia stanu zapalnego w obrębie tego ważnego gruczołu dokrewnego. Dieta w Hashimoto zakłada kilka głównych celów, w tym m.in. uregulowanie gospodarki węglowodanowej, eliminację substancji wolotwórczych oraz dostarczenie organizmowi składników wspomagających syntezę hormonów tarczycy.
Dieta przy Hashimoto – podstawowe zalecenia żywieniowe w chorobie związanej z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy
U osób z chorobą Hashimoto dieta jest w stanie poprawić stan zdrowia oraz ogólne samopoczucie. Jadłospis w przypadku tego zaburzenia powinien mieć stosunkowo niską kaloryczność i zawierać więcej składników odżywczych. Szczególnie ważne jest spożywanie naturalnych produktów bogatych w żelazo, selen, witaminę C, antyoksydanty i nienasycone kwasy tłuszczowe Omega.
Osoby ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto powinny pamiętać o racjonalnym odżywianiu każdego dnia. Poza zdrowymi tłuszczami w ich codziennym menu nie może zabraknąć pełnowartościowego białka oraz węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym (zalicza się do nich m.in. żytni chleb pełnoziarnisty, pomidory, marchewkę, cukinię, makaron z soi, nasiona roślin strączkowych).
Posiłki powinny być spożywane regularnie co 3-4 godziny. Pierwszy najlepiej zjeść zaraz po przebudzeniu, natomiast ostatni na ok. 2-3 godziny przed pójściem spać. Taki sposób żywienia ma pozytywny wpływ na poprawę przemiany materii i przeciwdziała spowolnieniu metabolizmu.
Osoby, które chorują na Hashimoto, nie powinny też zapominać o dbaniu o prawidłowe nawodnienie organizmu. Pacjentom z tym zaburzeniem endokrynologicznym zaleca się picie średniozmineralizowanej niegazowanej wody mineralnej w ilości od 1,5 do 2 l dziennie. By wspomóc pracę tarczycy, można spożywać wodę bogatą w jod.
Zobacz też: Produkty bogate w jod
Na jakie składniki zwrócić szczególną uwagę w diecie Hashimoto? Co jeść przy Hashimoto, a czego unikać?
Niestety nie istnieje jedna uniwersalna dieta przeznaczona dla osób z chorobami tarczycy. W każdym przypadku należy zwrócić uwagę na indywidualny plan żywieniowy ułożony przy uwzględnieniu wieku, płci, stanu zdrowia oraz tolerancji na poszczególne składniki. Osoby z Hashimoto powinny zwrócić uwagę na odpowiednie spożycie pełnowartościowego białka, węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega (ich najlepszym źródłem są orzechy włoskie, orzechy brazylijskie, tłuste ryby morskie oraz oleje roślinne).
Przy chorobie Hashimoto warto też włączyć do jadłospisu mikroelementy takie jak cynk oraz selen. Pierwiastków tych można dostarczyć organizmowi, regularnie jedząc dobrej jakości produkty pochodzenia zwierzęcego (w tym wątróbkę), świeże ryby i owoce morza, produkty zbożowe (płatki owsiane, mąka pełnoziarnista), a także produkty mleczne takie jak np. pełnotłuste mleko.
Czego nie jeść przy Hashimoto? Dietetycy radzą, aby pacjenci ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto unikali przede wszystkim pokarmów zawierających związki wolotwórcze, które obniżają wchłanianie jodu, powodując powiększenie gruczołu tarczowego i nasilając stan zapalny. Należą do nich głównie warzywa krzyżowe takie jak kapusta, kalafior, jarmuż, brukselka, brokuły oraz kalarepa. Szczególnie ważne jest, aby ograniczyć ich spożycie w formie surowej.
Suplementacja w chorobie Hashimoto – czy preparaty z jodem, selenem, żelazem i witaminą D mogą stanowić wsparcie w leczeniu tej powszechnej choroby endokrynnej?
W wyciszeniu stanu zapalnego tarczycy ważną rolę odgrywa witamina D. W przypadku niedostatecznej podaży tego składnika z pożywienia można sięgnąć po suplementy w postaci tabletek lub kropel doustnych. Cholekalcyferol wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, reguluje metabolizm wapnia i fosforu, a także zmniejsza stany zapalne w obrębie gruczołu tarczowego. Niedobory witaminy D zostały stwierdzone u 90% pacjentów z Hashimoto i niedoczynnością tarczycy.
U dorosłych z chorobą Hashimoto często diagnozuje się też niedobór żelaza. Niski poziom tego pierwiastka może wiązać się z osłabieniem, zmęczeniem, wypadaniem włosów, zawrotami głowy, dusznością. Źródłem tego ważnego składnika mineralnego w diecie są zarówno produkty roślinne, jak i zwierzęce. By poprawić jego wchłanianie, do menu warto włączyć pokarmy bogate w witaminę C. W przypadku bardzo niskiego poziomu żelaza po konsultacji z lekarzem można rozważyć jego suplementację. W diecie osób z chorobą Hashimoto nie powinno też brakować selenu, cynku i jodu. By poprawić funkcje i metabolizm tarczycy, można sięgnąć po preparaty z tymi minerałami. Ich przyjmowanie również warto skonsultować ze specjalistą.
Czy dieta bezglutenowa stosowana u osób z nietolerancjami pokarmowymi sprawdzi się w przypadku choroby Hashimoto? Kiedy zdecydować się na eliminację glutenu z jadłospisu?
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że choroba Hashimoto bardzo często współwystępuje z celiakią, układowym schorzeniem o podłożu immunologicznym, które charakteryzujące się nietolerancją glutenu. Zdaniem specjalistów gluten jest antygenem negatywnie wpływającym na jelita, które są niezwykle ważnym elementem układu odpornościowego. U niektórych osób to właśnie obecność tego białka w diecie może powodować zapalenie gruczołu tarczowego. Jaka powinna być dieta osób zmagających się z Hashimoto i celiakią równocześnie? Dietetycy zgodnie twierdzą, że najlepsze efekty w leczeniu choroby Hashimoto i schorzenia trzewnego przynosi dieta bezglutenowa bazująca na naturalnych pokarmach o właściwościach przeciwzapalnych.
Zbilansowana dieta w chorobie Hashimoto – klucz do zmniejszenia stanu zapalnego i uregulowania pracy gruczołu tarczowego
Najistotniejsze w żywieniu osób z chorobą Hashimoto jest to, aby dieta miała działanie przeciwzapalne, wspierała funkcje tarczycy oraz pomagała w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Zaleca się, aby pacjenci chorzy na Hashimoto zrezygnowali z drastycznych głodówek i rygorystycznych kuracji odchudzających, gdyż zbyt mała podaż kalorii może prowadzić do niedoborów pokarmowych oraz spowolnienia metabolizmu. Dla prawidłowego działania gruczołu tarczowego niezbędna jest zbilansowana i urozmaicona dieta z odpowiednią zawartością białka, węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym, żelaza, jodu, selenu oraz cynku.
