Problemy z zajściem i donoszeniem ciąży mogą mieć związek nie tylko z wiekiem. Niepłodność coraz częściej wynika z negatywnego wpływu czynników środowiskowych, niewłaściwego odżywiania oraz niehigienicznego stylu życia. Jakie czynniki mogą prowadzić do problemów z owulacją wśród kobiet i obniżenia płodności w przypadku mężczyzn? Jaki związek z niepłodnością ma nadmierna masa ciała? Czy stosowanie diety płodności zwiększa szansę na zajście w ciążę? Odpowiedzi na te i inne pytania zamieściliśmy w dzisiejszym tekście. Przeczytaj!
Spis treści:
Jakie czynniki mają wpływ na płodność u kobiet i mężczyzn? Jakie nawyki szkodzą płodności?
Niepłodność rozpoznaje się w sytuacji, gdy po roku regularnych stosunków płciowych bez zabezpieczenia kobieta nie zachodzi w ciążę. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 15% par w wieku reprodukcyjnym. Ryzyko niepłodności w dużej mierze zwiększa niezdrowy tryb życia, w tym m.in. częste spożywanie wysoko przetworzonej żywności, dieta obfitująca w cukier i tłuszcze trans, a także nadużywanie kofeiny, alkoholu i papierosów.
Niekorzystny wpływ na rozrodczość kobiet mają również związki chemiczne powszechnie występujące w środowisku, pożywieniu, środkach czystości. Do tych najbardziej szkodliwych zalicza się ftalany oraz parabeny, gdyż negatywnie wpływają na gospodarkę hormonalną i zaburzają prawidłowe działanie hormonów płciowych. Dlatego w miarę możliwości warto unikać stosowania produktów pochodzących z niesprawdzonych źródeł, ograniczyć korzystanie z plastikowych kubków i talerzy, a także wybierać naturalne kosmetyki wytworzone na bazie surowców pochodzenia roślinnego.
Dieta a ryzyko zaburzeń płodności – jaka jest zależność? Czy nieprawidłowa masa ciała może być przyczyną niepłodności?
Coraz częściej podkreśla się, że właściwy sposób żywienia stanowi ważny element leczenia zaburzeń płodności. Odpowiednia dieta wpływa na pracę układu hormonalnego, wspomaga prawidłowy przebieg procesów związanych z wytwarzaniem hormonów płciowych i pomaga zmniejszyć ryzyko niepłodności owulacyjnej. Duży wpływ na płodność ma m.in. obecność w jadłospisie takich związków jak kwas foliowy, cynk, selen, jod, żelazo.
Istnieje też wiele badań potwierdzających wpływ masy ciała na płodność. Występowanie nadwagi i otyłości może prowadzić do zaburzeń miesiączkowania oraz cykli bezowulacyjnych. U kobiet z BMI przekraczającym 25 znacznie częściej diagnozuje się zespół policystycznych jajników, który charakteryzuje się rzadkimi menstruacjami. Nadmierna tkanka tłuszczowa może też zmniejszać płodność mężczyzn starających się o potomstwo. W przypadku płci męskiej zwiększony wskaźnik BMI wpływa m.in. na obniżenie stężenia testosteronu – hormonu odgrywającego kluczową rolę w prawidłowym przebiegu procesu spermatogenezy.
Dieta na płodność – jak się odżywiać, by zwiększyć szanse na zajście w ciążę? Jakich składników nie może zabraknąć w jadłospisie?
Dieta a płodność ma ze sobą ścisły związek, co jak najczęściej należy uświadamiać parom starającym się o dziecko. By poprawić jakość nasienia u mężczyzny i zmniejszyć ryzyko wystąpienia cykli bezowulacyjnych u kobiety, warto dokładnie przyjrzeć się jedzeniu, które ląduje na talerzu. Chcąc zwiększyć swoją płodność, do codziennego menu warto włączyć zdrowe tłuszcze, węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, makro i mikroelementy oraz przeciwutleniacze. Nie należy też zapominać o odpowiednim nawodnieniu – woda sprzyja prawidłowemu podziałowi komórek, wypłukiwaniu toksyn z ustroju i utrzymaniu właściwego pH organizmu.
Błonnik pokarmowy
Chociaż ten powszechnie znany składnik odżywczy rzadko jest utożsamiany z funkcjami rozrodczymi, to zdaniem dietetyków jest prawdziwym sprzymierzeńcem płodności. Liczne badania wskazują, że odpowiednia ilość włókna pokarmowego w diecie pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, co przekłada się na mniejsze ryzyko wystąpienia niepłodności. Dlatego do codziennego jadłospisu warto włączyć pokarmy bogate w błonnik takie jak np. orzechy, siemię lniane, fasola, soczewica, groch, brukselka, karczochy, kalarepa, płatki owsiane.
Pełnowartościowe białko
Spożycie białka w odpowiedniej ilości przez przyszłą mamę jest ważne z kilku względów. Po pierwsze, dostarcza ono aminokwasów niezbędnych do budowy komórek i tkanek. Po drugie, jego deficyt może prowadzić do zmniejszonego wchłaniania wapnia w kościach, upośledzenia wzrostu płodu oraz zaburzeń rozwoju umysłowego. Poza mięsem do diety warto wprowadzić białko roślinne, które jest obecne w orzechach, nasionach i roślinach strączkowych.
Zdrowe tłuszcze roślinne
Nienasycone kwasy tłuszczowe stanowią dość istotny element diety poprawiającej płodność. Poza tym, że wpływają na pracę układu hormonalnego, znacząco wydłużają okres sprawności czynnościowej jajników oraz wspomagają produkcję prawidłowych komórek jajowych. Ponadto związki te warunkują zdrowy rozwój dziecka w okresie płodowym i przyczyniają się do właściwego funkcjonowania jego mózgu. Do produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe zalicza się oliwę z oliwek, olej z awokado, olej lniany oraz ryby morskie.
Kwas foliowy
Rozpuszczalna w wodzie witamina B9 stanowi ważny element suplementacji w przypadku kobiet starających się o dziecko. Kwas foliowy odgrywa istotną rolę w procesach syntezy kwasów nukleinowych i białek, a jego niedobór może skutkować zaburzeniami replikacji DNA i podziałów komórkowych, zwłaszcza w szybko rosnących tkankach płodu. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego odpowiednio zbilansowana dieta powinna dostarczać kobiecie 0,4 mg tego składnika dziennie. Do najpoważniejszych skutków niedoboru witaminy B9 zalicza się: wady cewy nerwowej u płodu, niedokrwistość megaloblastyczną oraz nowotwory.
Mikroelementy
Do składników korzystnie wpływających na płodność kobiet należą też mikroelementy. Poza żelazem, którego niedobór jest najczęstszą przyczyną anemii w ciąży, zdrowa dieta wspierająca prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego powinna zawierać odpowiednią ilość cynku, selenu i jodu. Znaczny deficyt tych składników mineralnych zwiększa ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu. Jod jest niezbędny do właściwej pracy tarczycy, selen wpływa na poprawę jakości nasienia, a cynk pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności u mężczyzn. W pożywieniu minerały te znajdują się m.in. w jadalnych algach, tłustych rybach morskich, nasionach roślin strączkowych, grzybach, orzechach brazylijskich oraz w niektórych warzywach i owocach (brokuły, szpinak, jarmuż, kapusta, buraki, pomidory, natka pietruszki, szparagi).
Antyoksydanty
Liczne badania wskazują, że obecność odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy w diecie może przyczynić się do zwiększenia liczby i ruchliwości plemników. Do najsilniejszych antyoksydantów należy witamina E, która powinna być zażywana na trzy miesiące przed planowanym zapłodnieniem. Substancja ta pomaga uniknąć poronienia i wykazuje korzystny wpływ na wydzielanie hormonu gonadotropowego, który wspomaga prawidłową pracę żeńskiego układu rozrodczego. Najlepszym źródłem witaminy E są: oliwa z oliwek, migdały, olej słonecznikowy, orzechy laskowe, szpinak, brzoskwinie, czarne porzeczki.
Zdrowy styl życia i zbilansowana dieta – kluczowe elementy poprawiające płodność kobiet i mężczyzn
W kontekście płodności bardzo istotne jest, aby prowadzić zdrowy styl życia oraz regularnie dostarczać organizmowi witamin i składników mineralnych wspomagających prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Jeśli należysz do kobiet planujących starania o dziecko, zwróć uwagę, by w Twoim jadłospisie nie brakowało błonnika, węglowodanów pochodzących z pełnoziarnistych produktów, a także zdrowych kwasów Omega. Starannie skomponowana dieta pudełkowa połączona z systematycznym ruchem daje duże szanse na uniknięcie otyłości i problemów z płodnością. Dzięki racjonalnemu odżywianiu uregulujesz gospodarkę hormonalną i jak najlepiej przygotujesz swój organizm do ciąży, która bez wątpienia stanowi dla niego duże wyzwanie.
